Διατροφή και ΔΕΠΥ
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι η συνηθέστερη νευροσυμπεριφορική διαταραχή της παιδικής ηλικίας.
Τα παιδιά εμφανίζουν υπερκινητικές, απρόσεκτες και παρορμητικές συμπεριφορές οι οποίες δεν συνάδουν με την αναπτυξιακή τους ηλικία.
Χαρακτηριστικά της είναι η διαρκής ελλειμματική προσοχή ή/και η υπερκινητικότητα-παρορμητικότητα, τα οποία επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την ανάπτυξη.
Τα αίτια της ΔΕΠΥ δεν έχουν σαφώς καθοριστεί μέχρι σήμερα, ωστόσο οι επιστημονικές έρευνες για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα συνεχίζονται.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την ανάπτυξη για ΔΕΠΥ, μια από αυτές είναι η διαταραγμένη ικανότητα μεταφορά μηνυμάτων στον εγκέφαλο και πιο συγκεκριμένα, αυτών που μεταβιβάζονται με τους νευροδιαβιβαστές ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη και σεροτονίνη, οι οποίοι μεταφέρουν τα μηνύματα από τον ένα νευρώνα στον άλλο.
Μερικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν είναι οι γενετικοί παράγοντες καθώς τείνει να εκδηλώνεται συχνότερα σε μέλη της ίδιας οικογένειας, οι περιβαλλοντικοί, καθώς και η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη, έκθεση σε εξωγενείς παράγοντες όπως είναι οι τοξικές ουσίες, βαρέα μέταλλα και ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών.
Η επεξεργασμένη ζάχαρη, τα τεχνητά γλυκαντικά και τα χημικά πρόσθετα τροφίμων, οι ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά και οι τροφικές δυσανεξίες σχετίζονται με την αιτία ανάπτυξης ΔΕΠΥ.
Τα κύρια συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
- Δυσκολία συγκέντρωσης και μειωμένη εστίαση
- Αποσπάται εύκολα
- Βαριέται εύκολα
- Δυσκολία στην οργάνωση ή ολοκλήρωση εργασιών
- Επιρρεπής στην απώλεια πραγμάτων
- Δεν ακούει
- Δυσκολία στην παρακολούθηση των οδηγιών
- Ασταθής συμπεριφορά
- Εξαιρετική δυσκολία να παραμείνετε ακίνητοι ή/και ήσυχοι
- Ανυπομονησία
- Γενική ανησυχία
- Αυπνία
- Μεγάλες και συχνές συναισθηματικές μεταβολές
- Συναισθηματικά ξεσπάσματα
- Χαμηλή ανοχή σε ανθρώπους, καταστάσεις και περιβάλλον
- Επιρρεπής στον θυμό
- Ασταθείς προσωπικές σχέσεις
Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής για ΔΕΠΥ;
Στη δεκαετία του 1970, ο αλλεργιολόγος/παιδίατρος Δρ Φέινγκολντ πρότεινε μια δίαιτα αποκλεισμού συγκεκριμένων τροφών (πλουσίων σε ζάχαρη, με πρόσθετα, αρωματικές ύλες και συντηρητικά) σε ασθενείς με ΔΕΠΥ.
Κατά τη διάρκεια της δίαιτας αποκλεισμού ο Δρ. Φέινγκολντ παρατήρησε από κάποια άτομα βελτίωση στη συμπεριφορική τους κατάσταση (>30%).
Και παρότι στην αρχή το εύρημα αυτό αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό στις ΗΠΑ, μετέπειτα αποτελέσματα και χρήση δίαιτας αποκλεισμού δεν κατάφερε να παρουσιάσει σε μεγάλα ποσοστά πρόοδο της διαταραχής αυτής.
Σύμφωνα με την επιστήμη αυτό που τρώμε επηρεάζει άμεσα το σώμα και τη συμπεριφορά μας.
Υιοθετώντας μια υγιεινή διατροφή που στερείται γνωστών ενεργοποιητών για ΔΕΠΥ μπορεί να βοηθήσει, μερικές φορές σημαντικά.
Υπάρχουν τροφές που δεν πρέπει να καταναλώνουν τα άτομα με ΔΕΠΥ;
Ζάχαρη
Σε μια μελέτη που θα δημοσιευτεί στην Ακαδημία Παιδιατρικής (Academy of Pediatrics), νεαρά άτομα που κατανάλωναν γλυκά ροφήματα, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών ποτών, έχουν 66% περισσότερες πιθανότητες να διατρέχουν κίνδυνο υπερκινητικότητας και προσοχής.
Οι ερευνητές συνιστούν τον περιορισμό της κατανάλωσης γλυκών ποτών και την αποφυγή ενεργειακών ποτών στα παιδιά.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι έφηβοι που πρέπει να αποφεύγουν τα ζαχαρούχα ποτά, καθώς η ζάχαρη σχετίζεται επίσης με τη ΔΕΠΥ σε μερικούς ενήλικες.
Ως εκ τούτου, τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες ενθαρρύνονται να αποφεύγουν τις συγκεντρωμένες μορφές ζάχαρης όπως:
- χυμούς φρούτων
- ανθρακούχα και ενεργειακά ποτά
- καραμέλες και άλλα γλυκά
Γλουτένη
Σε μερικές έρευνες, η γλουτένη συνδέεται άμεσα με την κοιλιοκάκη και τη ΔΕΠΥ σε παιδιά και ενήλικες.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Primary Care Companion – Journal of Clinical Psychiatry βρήκε σημαντική βελτίωση στη συμπεριφορά και τη λειτουργία μετά την έναρξη μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη.
Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές προτείνουν ότι η κοιλιοκάκη πρέπει να συμπεριληφθεί σε μια λίστα ελέγχου συμπτωμάτων ADHD.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ πρέπει να φροντίσουν να αποφύγουν όλα τις τροφές χωρίς γλουτένη, όπως είναι τα δημητριακά σιταριού, κριθαριού, σίκαλης και βρόμης, ψωμιά και αρτοπαρασκευάσματα.
Γαλακτοκομικά – Λακτόζη
Μια έρευνα αναφέρει ότι το συμβατικό αγελαδινό γάλα αφαιρέθηκε από τη διατροφή των υπερκινητικών αγοριών προσχολικής ηλικίας, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα που σχετίζονται με το ΔΕΠΥ να βελτιωθούν.
Αν εμφανιστούν συμπτώματα ΔΕΠΥ μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών, είναι συνετό να τα αφαιρέσετε από τη διατροφή σας.
Καφεΐνη
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Substance Use and Misuse υποστήριξε ότι η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ σχετίζεται με θυμό και βία στους εφήβους.
Οι έφηβοι και οι ενήλικες με ΔΕΠΥ πρέπει να αποφεύγουν ενεργειακά ποτά με υψηλή συγκέντρωση ζάχαρης, καφεΐνης και πρόσθετων διεγερτικών.
Ενώ η συνταγογράφηση διεγερτικών φαρμάκων χρησιμοποιείται για ορισμένα άτομα με ΔΕΠΥ, είναι επιτακτική ανάγκη σε μια διατροφή σε άτομα με ΔΕΠΥ να αφαιρεθούν όλες οι μορφές καφεΐνης.
Είναι γνωστό ότι αυξάνει την αϋπνία, το άγχος και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με ΔΕΠΥ.
Νιτρώδη
Η συντριπτική πλειοψηφία των επεξεργασμένων τροφίμων, των κονσερβοποιημένων τροφίμων και των επεξεργασμένων κρεάτων περιέχουν νιτρώδη άλατα.
Τα νιτρώδη προκαλούν ανησυχία και άγχος, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.
Επίσης σύμφωνα με έρευνες τα νιτρικά στη διατροφή συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου Ι, καρκίνου και ευερέθιστο έντερου.
Τεχνητά γλυκαντικά
Οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες όπως:
- η ακεσουλφάμη Κ
- ασπαρτάμη
- το βενζόλιο
- κυκλαμικά άλατα
- η σακχαρίνη
- σουκραλόζη σχετίζονται με ένα ευρύ φάσμα σοβαρών παρενεργειών και πρέπει να αποφεύγονται στη διατροφή και ΔΕΠΥ.
Αυτά περιλαμβάνουν καρκίνο, παχυσαρκία, αυξημένο καρδιακό ρυθμό, υπογονιμότητα, πονοκεφάλους και απώλεια μνήμης.
Ενώ αναφέρθηκε παραπάνω ότι η αφαίρεση της ζάχαρης είναι μέρος μιας επιτυχημένης διατροφής σε άτομα με ΔΕΠΥ, η αντικατάστασή της με τεχνητά γλυκαντικά δεν είναι η λύση.
Υπάρχουν τροφές που συστήνονται για κατανάλωση σε άτομα με ΔΕΠΥ;
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Psychiatry Research, υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ διατροφικών συμπεριφορών και ΔΕΠΥ και μαθησιακών δυσκολιών σε παιδιά και εφήβους.
Σε αυτή τη μελέτη, η υψηλή πρόσληψη γλυκών, τηγανητών τροφίμων και αλατιού συνδέθηκε με περισσότερα προβλήματα μάθησης, προσοχής και συμπεριφοράς.
Αντίθετα, μια ισορροπημένη διατροφή αποδεικνύεται ότι έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε όλα τα προβλήματα που προκαλούνται από μια κακή διατροφή.
Μερικές τροφές που συστήνονται προς κατανάλωση είναι οι ακόλουθες:
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
Γεύματα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες που περιλαμβάνουν καθαρές πηγές πρωτεΐνης από βόειο κρέας που τρέφεται με γρασίδι, κοτόπουλο ελεύθερης βοσκής, βιολογικά αυγά, άγρια ψάρια και ωμά γαλακτοκομικά θα πρέπει να είναι το επίκεντρο μιας διατροφής ατόμων με ΔΕΠΥ τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.
Τροφές πλούσιες σε σίδηρο
Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου σχετίζονται με κόπωση, κακή συγκέντρωση και πνευματική λειτουργία, ευερεθιστότητα, κακή μνήμη, μυϊκή αδυναμία και σύνδρομο διαρροής εντέρου.
Μια διατροφή πλούσια σε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο είναι απαραίτητο μέρος μιας επιτυχημένης στρατηγικής διατροφής για τη ΔΕΠΥ.
Τα τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο περιλαμβάνουν το συκώτι, μαύρα φασόλια, σπανάκι, λάχανο και κρόκους αυγών.
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνες Β συμπλέγματος
Η βιταμίνη Β-6 είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ντοπαμίνης και σεροτονίνης.
Σε μια προκαταρκτική μελέτη, η βιταμίνη B6 φάνηκε να είναι ελαφρώς πιο αποτελεσματική από το Ritalin στη βελτίωση της συμπεριφοράς των υπερκινητικών παιδιών.
Διατροφή και ΔΕΠΥ
Τα τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β6 περιλαμβάνουν τον άγριο τόνο και ο σολομό, στήθος κοτόπουλου και γαλοπούλας ελευθέρας βοσκής, το βόειο κρέας, οι μπανάνες, το μαγειρεμένο σπανάκι, οι γλυκοπατάτες, τα φουντούκια καθώς και πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Πουλερικά
Το απαραίτητο αμινοξύ, η τρυπτοφάνη, βοηθά το σώμα να συνθέτει πρωτεΐνες και υποστηρίζει τα υγιή επίπεδα σεροτονίνης.
Σε πολλά άτομα με ΔΕΠΥ υποδεικνύονται ανισορροπίες στα επίπεδα σεροτονίνης σύμφωνα με έρευνες.
Επιπλέον, η σεροτονίνη σχετίζεται με τον έλεγχο των παρορμήσεων και την επιθετικότητα, δύο από τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.
Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά
Το γιαούρτι και το κεφίρ από αγελάδες ή κατσίκες που τρέφονται με γρασίδι, το λάχανο τουρσί, Kimchi και άλλες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε προβιοτικά πρέπει να αποτελούν κεντρικό μέρος μιας δίαιτας για τη ΔΕΠΥ.
Αυγά
Τα αυγά είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενσωματώσετε την πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας στη διατροφή των ατόμων με ΔΕΠΥ και δεν είναι πια μόνο για πρωινό.
Κάθε αυγό περιέχει 7 γραμμάρια πρωτεΐνης, αλλά είναι επίσης γεμάτο με απαραίτητα αμινοξέα και ω-3 λιπαρά οξέα.
Τροφές πλούσιες σε Ωμέγα-3
Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 όπως ο σολομός και ο τόνος επηρεάζουν άμεσα τη γνωστική λειτουργία τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.
Μια κλινική δοκιμή εντόπισε μια σχέση μεταξύ χαμηλών επιπέδων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και προβλημάτων συμπεριφοράς και μάθησης.
Η απάντηση αν μπορεί η διατροφή να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, η απάντηση είναι ναι μπορεί μέσω των διαφόρων υγιεινών διατροφικών επιλογών.
Μια υγιεινή διατροφή που έχει λιγότερα τεχνητά χρώματα και πρόσθετα, είναι πλούσια σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα και μικροθρεπτικά συστατικά μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και ταυτοχρόνως να θέσει τις βάσεις για μια διάρκεια ζωής της καλής υγείας.
Διαβάστε επίσης: Αν τα παιδιά μας τα καταφέρνουν και χωρίς εσένα, έχεις πετύχει ως γονιός
Δείτε επίσης: How to Eat an ADHD Diet
Leave a comment
