Βασιλικός ή ώκιμον το βασιλικόν
Ποιος δεν γνωρίζει την χαρακτηριστική και ευχάριστη μυρωδιά του βασιλικού, πλατύφυλλου ή μικρόφυλλου, μελανόφυλλου ή σγουρού ή σε μια άλλη ποικιλία από τις 500 που υπάρχουν σε όλη τη γη ανάλογα με το μέγεθος των φύλλων του.
Ο βασιλικός (Ocimum basilicum) είναι ένα δημοφιλής βότανο στην Ασία εδώ και πολλούς αιώνες αλλά σήμερα μεγαλώνει στην Ευρώπη σε πολλές ποικιλίες και είδη.
Είναι ένα φυτό ποώδες, πολυετές, έχει πλούσιο αρωματικό φύλλωμα και πολλά μικρά άσπρα ανθάκια και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.
Στις Αγγλόφωνες χώρες ο βασιλικός είναι γνωστό και ως ‘’βότανο του Αγίου Ιωσήφ’’.
Ο βασιλικός είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα όπου και χρησιμοποιείτο αντί τσαγιού αλλά και ως εντομοαπωθητικό.
Ο βασιλικός είναι πολύ ευαίσθητος στο κρύο, με καλύτερη ανάπτυξη σε θερμές και ξηρές συνθήκες.
Ιστορία Βασιλικού
Η λέξη βασιλικός προέρχεται από την ελληνική λέξη ‘’βασιλεύς’’ που σημαίνει ‘’βασιλιάς’’ και για την Ορθοδοξία έχει ιδιαίτερη σημασία.
Έχει συνδεθεί με την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (Ύψωσις τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ) τιμώντας την εύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α.
Σύμφωνα με τον μύθο, η ονομασία του αποδόθηκε όταν το φυτό φύτρωσε στο χαμένο τάφο του Ιησού.
Η έντονη μυρωδιά του έγινε αιτία να ανακαλυφθεί, καθώς φύτρωσε στο σημείο όπου ο Μέγας Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη, ανακάλυψε τον Τίμιο Σταυρό.
Ένας άλλος μύθος λέει πως ο Μέγας Αλέξανδρος όταν γύρισε από την εκστρατεία του στις Ινδίες, έφερε και τον βασιλικό μαζί του.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν εκτιμούσαν το φυτό καθώς πίστευαν ότι οι σκορπιοί προτιμούσαν να φωλιάζουν κάτω από τις γλάστρες του και ότι η έντονη μυρωδιά του ήταν ένα είδος κατάρας, καθώς το θεωρούσαν σημάδι θανάτου.
Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν το βασιλικό μαζί με το μύρο και το λιβάνι ως πρώτη ύλη στο βαλσάμωμα των νεκρών φαραώ.
Για τους Ρωμαίους υπήρξε το έμβλημα των ερωτευμένων, ενώ ο Απίκιος διασώζει μαγειρική συνταγή από μπιζέλια με σάλτσα βασιλικού.
Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε τη χρήση του βασιλικού για την αντιμετώπιση της δυσουρίας.
Τα πολτοποιημένα φύλλα του βασιλικού χρησιμοποιούνταν κατά παράδοση για τη θεραπεία των δηγμάτων από έντομα και φίδια.
Η Εβραϊκή λαϊκή παράδοση, πιστεύει ότι προσθέτει δύναμη, κατά τη νηστεία.
Ο Αφρικανικός θρύλος ισχυρίζεται ότι ο βασιλικός μας προστατεύει από τους σκορπιούς.
Στην Ινδία, τον τοποθετούν στο στόμα του θανόντος, ώστε να εξασφαλίσει ότι θα φτάσει στο Θεό.
Στη λαϊκή παράδοση ένα παλιό γνωμικό λέει πως «όπου φυτρώνει βασιλικός δε πηγαίνει το κακό» και «όπου υπάρχει βασιλικός, δε ζει το κακό».
Όταν ο βασιλικός δωρίζεται, φέρνει καλή τύχη σε ένα νέο σπιτικό.
Για αυτό, άλλωστε, από το Μάιο και μετά, που εμφανίζονται οι βασιλικοί στην αγορά, δε θα βρείτε σπίτι χωρίς μια γλάστρα του.
Ποια είναι τα συστατικά του βασιλικού
Ο βασιλικός διαθέτει μια σειρά από αιθέρια έλαια όπως η ευγενόλη, κιτράλη, κιτρονελόλη, γερανιόλη, τερπινεόλη.
Η γεύση και η μυρωδιά του βασιλικού ποικίλλουν ανάλογα με τα χημικά συστατικά και την ποσότητα αιθέριων ελαίων που περιέχει η ποικιλία.
Ο κοινός βασιλικός (Ocimum basilicum) είναι πλούσιος σε:
- αντιοξειδωτικά,
- μαγνήσιο
- καφεϊκό οξύ και παράγωγα (διμερή, τριμερή και τετραμερή)
- φλαβονοειδή, κυρίως παράγωγα γλυκοζίδης της κερκετίνης.
Περιέχει την αντιοξειδωτική προβιταμίνη Α που βοηθάει στο άσθμα, την οστεοαρθρίτιδα και τη ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Ποια είναι η μαγειρική χρήση του βασιλικού
Ο βασιλικός είναι ένα από τα κύρια αρωματικά συστατικά που δίνει θεσπέσια γεύση σε διάφορα ψητά, σαλάτες, κοκκινιστά φαγητά, σούπες ενώ ταιριάζει πολύ σε σάλτσες που έχουν ως βάση τη φρέσκια ντομάτα.
Συνήθως στη μαγειρική χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα φύλλα βασιλικού.
Το αιθέριο έλαιο του βασιλικού χρησιμοποιείται για αρωματισμό λουκάνικων, ποτών, παγωτών, σε προϊόντα αρτοποιίας και κρεατοπαρασκευάσματα.
Οι σπόροι του βασιλικού όταν μουλιάσουν σε νερό, χρησιμοποιούνται σε ποτά και επιδόρπια.
Ποια είναι τα οφέλη του βασιλικού για την υγεία
Περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες που καταπολεμούν διάφορες ασθένειες
Τα αντιοξειδωτικά και τα αιθέρια έλαια του βασιλικού έχουν την ικανότητα να βοηθούν στην καταπολέμηση της βλάβης των ελεύθερων ριζών, προστατεύοντας παράλληλα τη δομή του DNA και τα κύτταρα.
Ο βασιλικός περιέχει φλαβονοειδή όπως οριεντίνη και βικενινάρη.
Αυτά τα φλαβονοειδή βοηθούν στην προστασία των λευκών αιμοσφαιρίων που είναι υπεύθυνα για την ανοσολογική λειτουργία.
Αρκετές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στον βασιλικό συμπεριλαμβάνοντας τα φαινολικά οξέα και τουλάχιστον 18 διαφορετικούς τύπους φλαβονοειδών μπορούν:
- να εμποδίσουν τα χρωματοσώματα να οδηγηθούν σε κυτταρικές μεταλλάξεις και ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
Αντιφλεγμονώδες Ιδιότητες
Ο βασιλικός περιέχει ισχυρά αιθέρια έλαια όπως:
- ευγενόλη
- κιτρονελόλη
- λιναλόλη
Σύμφωνα με έρευνες βοηθούν στην μείωση της φλεγμονής η οποία βρίσκεται στη ρίζα των περισσότερων ασθενειών όπως:
- καρδιαγγειακά νοσήματα
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- διάφορες φλεγμονώδης παθήσεις του εντέρου
Αντικαρκινικές Ιδιότητες
Κλινικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο Journal of Nutrition & Cancer υποστηρίζουν ότι ο βασιλικός περιέχει φυτοχημικά, τα οποία μπορούν να:
- βοηθήσουν στη φυσική πρόληψη του καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του δέρματος, του ήπατος, του στόματος και των πνευμόνων που προκαλούνται από χημικά.
Οι ενώσεις που βρίσκονται μέσα σε αυτό το βότανο είναι ικανές να αυξήσουν:
- την αντιοξειδωτική δράση
- να αλλάξουν θετικά τις γονιδιακές εκφράσεις
- προκαλέσουν απόπτωση καρκινικών κυττάρων (θάνατο επιβλαβών κυττάρων) και να σταματήσουν την εξάπλωση καρκινικών όγκων.
Αντιβακτηριακές Ιδιότητες
Μελέτες υποστηρίζουν ότι το εκχύλισμα βασιλικού μπορεί να βοηθήσει στην αναστολή ανθεκτικών στελεχών βακτηρίων που δεν ανταποκρίνονται σε αντιβιοτικές θεραπείες.
Ερευνητές που συμμετείχαν σε μια μελέτη δοκίμασαν την αντιβακτηριακή δράση του ελαίου βασιλικού εναντίων των στελεχών του E.Coli και άλλων ισχυρών βακτηρίων που συλλέχθηκαν από άτομα με λοιμώξεις.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι το έλαιο ήταν αποτελεσματικό στη δράση εναντίων των στελεχών των βακτηρίων βοηθώντας στην αναστολή της ανάπτυξης τους.
Αυτό αποδεικνύει ότι τα αντιβακτηριακά έλαια του βασιλικού μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται με ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά.
Μπορεί να βοηθήσει την κατάθλιψη
Τα οφέλη του βασιλικού ισχύουν επίσης για άτομα με ψυχικές διαταραχές ή ασθένειες που σχετίζονται με τη διάθεση, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του άγχους.
Αυτό το βότανο θεωρείται αντικαταθλιπτικό από ορισμένους, καθώς μπορεί να επηρεάσει θετικά τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Έτσι βοηθώντας στην τόνωση των νευροδιαβιβαστών που ρυθμίζουν τις ορμόνες που είναι υπεύθυνες για να μας κάνουν ευτυχισμένους και ενεργητικούς.
Προάγει την Καρδιαγγειακή Υγεία
Ο βασιλικός μπορεί να βοηθήσει τους μυς που ελέγχουν τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων να συστέλλονται και να χαλαρώνουν, προάγοντας την υγιή αρτηριακή πίεση.
Φαίνεται ότι έχει την ικανότητα να αποτρέπει την επικίνδυνη συσσώρευση αιμοπεταλίων που μπορούν να σχηματίσουν θρόμβο μέσα στις αρτηρίες και να προκαλέσουν καρδιακή ανακοπή.
Μπορεί επίσης να μειώσει τη φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει καρδιαγγειακές παθήσεις αναστέλλοντας την απελευθέρωση προ φλεγμονωδών κυτοκινών.
Οι κυτοκίνες είναι πρωτεϊνες που εκκρίνονται από κύτταρο σε κύτταρο προκειμένου να επικοινωνήσουν και να αυξήσουν την ανοσολογική άμυνα του σώματος.
Υποστηρίζει τη λειτουργία του ήπατος και βοηθά στην αποτοξίνωση του σώματος
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Medicinal Food διαπίστωσε ότι:
Όταν χορηγήθηκε εκχύλισμα βασιλικού σε αρουραίους σε διάστημα πέντε ημερών, παρουσίασαν σημαντικές βελτιώσεις στην:
- παραγωγή αποτοξινωτικών ενζύμων
- υψηλότερη αντιοξειδωτική άμυνα
- μείωση της συσσώρευσης λίπους στο συκώτι που μπορεί να προκαλέσει ηπατικές ασθένειες
Βοηθά στην αλκαλοποίηση του σώματος και στη βελτίωση της πέψης
Το αφέψημα του βασιλικού είναι τονωτικό και έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην εξισορρόπηση του οξέος στο σώμα και αποκαθιστά το σωστό επίπεδο pH του σώματος σε μελέτες σε ζώα.
Αυτό μπορεί να βελτιώσει την πέψη και την ανοσία βοηθώντας τα υγιή βακτήρια να ανθίσουν μέσα στη μικροχλωρίδα του εντέρου, μειώνοντας παράλληλα τα επιβλαβή βακτήρια που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες.
Παραδοσιακά, ο βασιλικός έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να:
- μειώση των φουσκωμάτων και της κατακράτησης υγρών
- απώλεια της όρεξης
- τις κράμπες στο στομάχι
- την παλινδρόμηση οξέος
- εξόντωση των εντερικών παρασίτων.
Μπορεί να δράσει ως φυσικό αφροδισιακό
Στην Ιταλία, ο βασιλικός θεωρείται σύμβολο αγάπης εδώ και αιώνες.
Το άρωμα του βασιλικού πιστεύεται ότι αυξάνει τη λίμπιντο και τη διέγερση,
πιθανώς αυξάνοντας τη ροή του αίματος και τα επίπεδα ενέργειας, ενώ μειώνει τη φλεγμονή.
Στην ινδουιστική θρησκεία και στις πρακτικές της Αγιουρβέδα, ο βασιλικός θεωρείται το «ελιξίριο της ζωής».
Χρησιμοποιείται για την προώθηση της υγιούς σεξουαλικής λειτουργίας και της αισιόδοξης διάθεσης.
Βοηθά στην προστασία έναντι του διαβήτη και του μεταβολικού συνδρόμου
Ενώσεις μέσα σε αυτό το βότανο έχουν βρεθεί ότι μειώνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και τη φλεγμονή, γεγονός που το καθιστά προστατευτικό έναντι της ανάπτυξης διαβήτη και άλλων μορφών μεταβολικού συνδρόμου.
Επιπλέον, τα οφέλη του αιθέριου ελαίου βασιλικού περιλαμβάνουν την ικανότητα να μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης, τα οποία οι διαβητικοί ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν.
Όταν οι ερευνητές διερεύνησαν τις επιδράσεις των φύλλων βασιλικού στα επίπεδα γλυκόζης αίματος και ορού σε ανθρώπους μέσω κλινικών δοκιμών:
- τα αποτελέσματα έδειξαν ότι προκάλεσε σημαντικές βελτιώσεις στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα και ήπιες βελτιώσεις στα επίπεδα χοληστερόλης.
Πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το βασιλικό;
Σαν αφέψημα χωνευτικό: ένα κουταλάκι σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το καταναλώνουμε μετά από κάθε γεύμα, το πίνουμε γουλιά γουλιά αφού το κρατήσουμε λίγο στο στόμα.
Σαν έγχυμα: ρίχνουμε νερό που βράζει πάνω σε κλώνους ξερού βασιλικού, σε αναλογία ένα κουταλάκι για κάθε φλιτζάνι, κλείνουμε το καπάκι του δοχείου και το αφήνουμε για 5 λεπτά μέχρι ένα τέταρτο για να βγουν όλες οι δραστικές ουσίες.
Το αιθέριο έλαιο βασιλικού, 2-5 σταγόνες σε ένα κουτάλι μέλι διώχνει τον πονοκέφαλο.
Μπορείτε να συνδυάσετε λικέρ μαστίχας, 5 ml σιρόπι καστανής ζάχαρης, 2 φέτες λεμόνι, 6 φύλλα βασιλικού, σόδα και θρυμματισμένο πάγο.
Διαβάστε επίσης: Θύμος ο κοινός ή θυμάρι και τα οφέλη του για την υγεία
Δείτε επίσης: 8 Health Benefits of Basil
Leave a comment
