Το κολοκάσι είναι ένα φυτό που καλλιεργείται κυρίως για τους εδώδιμους βολβούς του και ευδοκιμεί σε περιοχές τροπικού κλίματος.
Ανήκει στην οικογένεια Araceae (Μονοκοτυλήδονα φυτά) και στο γένος Colocasia.
Το γένος περιλαμβάνει το είδος Colocasia esculenta και το οποίο απαντάται σε πολλά μέρη του κόσμου όπως:
- τα νησιά του Ειρηνικού, περιοχές της Ασίας και στην Δυτική Αφρική, καθώς και την Κύπρο.
Το κολοκάσι καλλιεργείται στην Κύπρο για τους εδώδιμους κορμούς του, δηλαδή τις μάππες και τις πούλλες, που είναι πλούσιες σε άμυλο, πρωτεΐνες και βιταμίνες.
Τόσο οι μάππες όσο και οι πούλλες αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
Η λέξη μάππα αναφέρεται στον κεντρικό κορμό, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και προσδιορίζεται ονομαστικά ως ‘’κολοκάσι Σωτήρας’’.
Η λέξη ‘’πούλλα’’ αναφέρεται σε κορμίδια τα οποία αποτελούν τις δευτερεύοντες ή θυγατρικούς κορμούς και οι οποίοι αναπτύσσονται προς τα πλάγια.
Μάππα (Κολοκάσι Σωτήρας) έχει ανοικτό χρώμα καφέ, με βαθύτερες αποχρώσεις.
Το «πόδι» στη βάση της μάππας, ονομαζόμενο και «μούσουλος» από τους τοπικούς παραγωγούς, χαρακτηρίζεται ως υπόλευκου χρώματος, σχεδόν ίδιο με το εσωτερικό χρώμα.
Το χρώμα της σάρκας είναι από υπόλευκο έως ελαφρώς κίτρινο (ωχρό) και δεν αλλοιώνεται ουσιαστικά κατά το μαγείρεμα.
Πολύ μικρές κουκκίδες καφέ χρώματος καλύπτουν όλη την επιφάνεια η οποία είναι σχετικά υγρή, αποτέλεσμα της ύπαρξης αλάτων οξαλικού ασβεστίου.
Τα οποία καθιστούν το «Κολοκάσι Σωτήρας» ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση ως νωπό προϊόν.
Το κολοκάσι θα πρέπει να ψηθεί ή να βραστεί ώστε να καταστεί κατάλληλο για βρώση και θεωρείται υπερτροφή αφού είναι μια φυσική τροφή που θωρακίζει σημαντικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Στη Σωτήρα οι κολοκασοπαραγωγοί αποκαλούν το κολοκάσι «κουκουμά» και αυτό επειδή το προϊόν παρουσιάζει ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Μπορεί να παραμείνει στο χώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να αλλοιωθεί και να μαζευτεί όποτε το θελήσει ο παραγωγός.
Έχει συσχετιστεί ακόμη και με πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης:
- βελτίωσης της υγείας της καρδιάς
- της ενισχυμένης πεπτικής λειτουργίας
- μειωμένου οξειδωτικού στρες και πολλών άλλων
Ιστορικά στοιχεία
Πατρίδα του φυτού θεωρείται η Μαλαισία.
Εκτιμάται ότι καλλιεργούνταν στην Ινδία το 5.000 π.Χ. από όπου μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο και εν συνεχεία στην Τουρκία και στις Μεσογειακές ακτές.
Η πρώτη ιστορική αναφορά που αφορά το κολοκάσι στην Κύπρο, χρονολογείται το 1191 μ.Χ. οπότε αποτέλεσε έδεσμα στο γαμήλιο δείπνο του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου στη Λεμεσό.
Κυπριακά κολοκάσια κορυφαίας ποιότητας καλλιεργούνταν στη Λάπηθο και στη Πάφο.
Σήμερα τα πιο γνωστά επί Κυπριακού εδάφους, είναι αυτά που παράγονται στην επαρχία της Αμμοχώστου, όπου μάλιστα κάθε Σεπτέμβρη γιορτάζουν το Φεστιβάλ Κολοκασίου (χωριό Σωτήρας).
Ιστορικές αναφορές καθορίζουν ως τη σημαντικότερη περιοχή καλλιέργειας του κολοκασιού τα κατεχόμενα χωριά της Λαπήθου, του Αγίου Ανδρονίκου και της ευρύτερης χερσονήσου της Καρπασίας.
Συστατικά Κολοκασιού
Το κολοκάσι είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, μαγγάνιο, βιταμίνη β6, κάλιο, βιταμίνη Ε, νιασίνη, βιταμίνης Α, παντοθενικό οξύ και ασβέστιο.
Ένα φλιτζάνι μαγειρεμένο κολοκάσι περιλαμβάνει τα ακόλουθα συστατικά:
- 187 θερμίδες
- 45,7 γρ. υδατάνθρακες
- 0,7 γρ. πρωτεΐνης
- 0,1 γρ. λίπους
- 6,7 γρ. φυτικών ινών
- 0,6 mg μαγγανίου
- 0,4 mg βιταμίνης Β6
- 3,9 mg βιταμίνης Ε
- 639 mg καλίου
- 0,3 mg χαλκού
- 6,6 mg βιταμίνης C
- 39,6 mg μαγνησίου
- 100 mg φωσφόρου
- 0,1 mg θειαμίνης
- 25,1 μg φυλλικού οξέος
- 1 μg σιδήρου
Ποια είναι τα οφέλη του κολοκασιού για την υγεία;
Προάγει την απώλεια σωματικού βάρους
Το κολοκάσι είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, οι οποίες επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου για να νιώθετε χορτάτοι μεταξύ των γευμάτων.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Nutrition, κάθε γραμμάριο φυτικών ινών που καταναλώνονταν καθημερινά συσχετίστηκε με:
- μισό κιλό απώλεια σωματικού βάρους και 0,25 % μείωση του σωματικού λίπους μεταξύ των γυναικών σε μια περίοδο 20 μηνών.
Επίσης το κολοκάσι είναι μια εξαιρετική πηγή ανθεκτικού αμύλου, το οποίο είναι ένα είδος αμύλου που αντιστέκεται στην πέψη στο σώμα.
Μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Surrey διαπίστωσε ότι η κατανάλωση ανθεκτικού αμύλου ήταν αποτελεσματική:
- στη μείωση της πρόσληψης τροφής, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να βοηθήσει στην αύξηση της απώλειας βάρους.
Ενισχύει την υγεία της καρδιάς
Συνδυάζοντας 6,7 γραμμάρια φυτικών ινών σε ένα μόνο φλιτζάνι, το κολοκάσι είναι μια τροφή που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για την καρδιακή υγεία.
Όχι μόνο η πρόσληψη φυτικών ινών συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, αλλά οι φυτικές ίνες μπορεί επίσης να βοηθήσουν:
- στη μείωση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, που είναι και οι δύο κύριοι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
Επιπλέον, είναι γεμάτο με αντιοξειδωτικά, τα οποία είναι ευεργετικές ενώσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της βλάβης από τις ελεύθερες ρίζες και στην προστασία από ασθένειες.
Η έρευνα υποστηρίζει ότι η αύξηση της πρόσληψης αντιοξειδωτικών μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες, που μπορεί να συμβάλει σε καρδιακές παθήσεις και αθηροσκλήρωση ή συσσώρευση λιπώδους πλάκας στις αρτηρίες.
Υποστηρίζει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα
Ένα μεγάλο κομμάτι των υδατανθράκων του κολοκασιού σε κάθε μερίδα ταξινομούνται ως φυτικές ίνες και ανθεκτικό άμυλο, και τα δύο μπορούν να βοηθήσουν στην υποστήριξη του καλύτερου ελέγχου του σακχάρου στο αίμα.
Μελέτες υποστηρίζουν ότι η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα νηστείας και την αιμοσφαιρίνη A1C,
η οποία είναι δείκτης μακροπρόθεσμου ελέγχου του σακχάρου στο αίμα.
Επιπλέον, το ανθεκτικό άμυλο έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ευαισθησία του σώματος στην ινσουλίνη, την ορμόνη που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά του σακχάρου από την κυκλοφορία του αίματος στα κύτταρα.
Η αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη μπορεί να βοηθήσει το σώμα να χρησιμοποιήσει αυτή την ορμόνη πιο αποτελεσματικά, η οποία μπορεί να προωθήσει τον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Βελτιώνει την πεπτική λειτουργία
Η ενσωμάτωση μιας ποικιλίας τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες στη διατροφή σας μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην υγεία του πεπτικού συστήματος.
Μελέτες υποστηρίζουν ότι η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να ωφελήσει πολλές καταστάσεις:
- στη βελτίωση των συμπτωμάτων παλινδρόμησης οξέος
- δυσκοιλιότητας
- αιμορροΐδων
- ελκών στομάχου
- Εκκολποματίτιδας
Το ανθεκτικό άμυλο ζυμώνεται επίσης στο παχύ έντερο, το οποίο μπορεί να αυξήσει την ανάπτυξη των ευεργετικών βακτηρίων στο έντερο σας.
Η βελτίωση της υγείας του μικροβιώματος του εντέρου σας μπορεί να ενισχύσει:
- τη λειτουργία του ανοσοποιητικού
- την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών
- να υποστηρίξει καλύτερη συνολική υγεία του εντέρου
Καλή πηγή αντιοξειδωτικών
Το κολοκάσι περιέχει αρκετά αντιοξειδωτικά στοιχεία που έχουν συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
Η κερσετίνη, ειδικότερα, είναι μια πολυφαινόλη που βρίσκεται στο κολοκάσι και έχει αποδειχθεί ότι έχει αντιφλεγμονώδεις, αντι-ιικές και αντικαρκινογόνες ιδιότητες.
Είναι αρκετά ενδιαφέρον ότι μια μελέτη in vitro διαπίστωσε ότι το εκχύλισμα κολοκασιού ήταν αποτελεσματικό:
- στη μείωση της ανάπτυξης και εξάπλωσης των καρκινικών κυττάρων του μαστού και του προστάτη, κάτι που μπορεί να οφείλεται στις ισχυρές αντιοξειδωτικές του ιδιότητες.
Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί αν το κολοκάσι προσφέρει τα ίδια οφέλη όταν καταναλώνεται ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής.
Πως μπορείτε να μαγειρέψετε το κολοκάσι;
Τρώγεται συνήθως ψητό, βραστό ή γιαχνί και ταιριάζει πολύ με χοιρινό ή βοδινό κρέας αλλά και με ψάρια.
Μαγειρεύεται ως κυρίως πιάτο αλλά και μόνο του ως συνοδευτικό.
Καλό θα είναι να αποφύγετε το πλύσιμό του πριν το μαγειρέψετε γιατί μετά στο ψήσιμο κολλάει και λιώνει.
Αν όμως πρέπει οπωσδήποτε να πλυθεί, στεγνώστε το καλά με μια πετσέτα.
Μερικές συνταγές κολοκασιού που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο είναι:
- κολοκάσι με χοιρινό και σέλινο
- Συνταγή καπαμάς
- κολοκάσι στο φούρνο
- χοιρινό με κολοκάσι
Διαβάστε επίσης: Πως μπορεί η γκουάβα και ντομάτα να βοηθήσει με τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες
Δείτε επίσης: Κολοκάσι ποτισμένο με ιδρώτα…
