Προσαρμογόνα βότανα
Η φυσική ιατρική έχει από καιρό εκτιμήσει τα οφέλη των βοτάνων και των τροφίμων.
Προσαρμογόνα βότανα είναι παραδείγματα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν θετικά την απόκριση κάποιου στο στρες.
Το σώμα μας είναι φτιαγμένο έτσι ώστε σε περίπτωση άγχους να απελευθερώνει την ορμόνη κορτιζόλη.
Αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλες χρονικές περιόδους μπορούν να επηρεάσουν κάθε φυσιολογικό σύστημα στο σώμα σας, συμπεριλαμβανομένου του θυρεοειδούς και των επινεφριδίων.
Τα προσαρμογόνα βότανα περιλαμβάνουν ένα συγκεκριμένο σύνολο βοτάνων τα οποία βελτιώνουν την ικανότητα του σώματος να αντιστέκεται στους στρεσογόνους παράγοντες της καθημερινής ζωής.
Επίσης βοηθά το σώμα να προσαρμόζεται με μεγαλύτερη ευκολία σε σωματικές και ψυχικές διαταραχές.
Ο κύριος σκοπός των προσαρμογόνων βοτάνων είναι να βοηθήσουν στην ισορροπία, την αποκατάσταση και την προστασία του σώματος.
Χρησιμοποιούνται ως μέρος μιας ολιστικής προσέγγισης στη θεραπεία, η οποία αναφέρεται στη χρήση των φυτών για τις θεραπευτικές τους ικανότητες.
Σύμφωνα με τον φυσικοπαθητικό Edward Wallace, ένα προσαρμογόνο δεν έχει συγκεκριμένη δράση.
Σας βοηθά να ανταποκριθείτε σε οποιαδήποτε επιρροή ή στρεσογόνο παράγοντα, ομαλοποιώντας τις φυσιολογικές σας λειτουργίες.
Ο όρος προσαρμογόνα βότανα ή ουσίες καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1947 από τον N.V. Lazarev, έναν Ρώσο επιστήμονα,
ο οποίος τον χρησιμοποίησε για να περιγράψει αυτό το μη ειδικό αποτέλεσμα που αυξάνει την αντίσταση του οργανισμού στο στρες.
Δύο άλλοι Ρώσοι ερευνητές το 1958 τοποθετήθηκαν ότι τα προσαρμογόνα:
‘’πρέπει να είναι αβλαβή και να προκαλούν ελάχιστες διαταραχές στις φυσιολογικές λειτουργίες ενός οργανισμού, πρέπει να έχουν μη ειδική δράση και συνήθως ομαλοποιητική δράση ανεξάρτητα από την κατεύθυνση της παθολογικής κατάστασης’’.
Αυτή η επίδραση έχει παρατηρηθεί σε μελέτες σε ζώα, διαπιστώνοντας ότι διάφορα προσαρμογόνα έχουν την ικανότητα να δημιουργούν αυτή τη γενικά αυξημένη ανοχή στο στρες.
Πώς λειτουργούν τα προσαρμογόνα βότανα
Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι οι ιδιότητες των προσαρμογόνων περιλαμβάνουν:
- προώθηση του ξεκούραστου ύπνου
- ενίσχυση της ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας
- καλύτερη αθλητική απόδοση
- καλύτερη συγκέντρωση και διαύγεια
Ένας άλλος τρόπος για να περιγράψουμε πώς λειτουργούν τα προσαρμογόνα είναι ότι ‘’ομαλοποιούν’’ πολλές από τις διαδικασίες του σώματος και βοηθούν στη διατήρηση του σώματος σε ομοιόσταση.
Ένας τρόπος είναι αλληλοεπιδρώντας με τον άξονα HPA (άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων), ο οποίος ελέγχει την απελευθέρωση πολλών ορμονών.
Μια τέτοια ορμόνη είναι η κορτιζόλη, μια κύρια ‘’ορμόνη του στρες’’ που συμβάλλει στα συμπτώματα που σχετίζονται με τη γήρανση.
Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται, βιώνετε την απόκριση ‘’πάλη ή φυγή’’, η οποία διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και τα επινεφρίδια σας.
Τα άτομα που αντιμετωπίζουν την απόκριση μάχης ή φυγής σε τακτική βάση, πολλές φορές την ημέρα, μπορεί να βιώσουν μια κατάσταση συνεχούς στρες, το οποίο μπορεί να:
- ασκήσει πίεση στα επινεφρίδια
- επιβαρύνει το πεπτικό σύστημα
- προκαλέσει μια σειρά από προβλήματα όπως κόπωση , αύξηση βάρους, χαμηλή λίμπιντο και ακμή
Θα αναφέρουμε μερικά από τα καλύτερα προσαρμογόνα βότανα
Τζίνσεγκ (Panax Ginseng)
Το τζίνσενγκ είναι ένα πολύ γνωστό προσαρμογόνο και το ασιατικό τζίνσενγκ (Panax ginseng) θεωρείται από πολλούς ως το πιο ισχυρό.
Σύμφωνα με έρευνες το τζίνσεγκ έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει με επιτυχία τα συναισθήματα ηρεμίας και ορισμένες πτυχές της απόδοσης της μνήμης σε υγιείς νεαρούς ενήλικες.
Μια ανασκόπηση του 2018 διαπίστωσε ότι τόσο το αμερικανικό όσο και το ασιατικό τζίνσεγκ μπορεί να είναι βιώσιμες θεραπείες για την κόπωση σε άτομα με χρόνιες ασθένειες.
Μια άλλη μελέτη παρατήρησε ότι αυτό το βότανο:
- βοήθησε στη μείωση του δείκτη έλκους
- του βάρους των επινεφριδίων
- των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα
- των τριγλυκεριδίων
- της κινάσης της κρεατίνης (ένα ένζυμο που υποδεικνύει βλάβες του κυκλοφορικού συστήματος και άλλων μερών του σώματος που σχετίζεται με το στρες ή τον τραυματισμό)
- ορό κορτικοστερόνη (άλλη ορμόνη που σχετίζεται με το στρες)
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ‘’έχει σημαντικές ιδιότητες κατά του στρες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία διαταραχών που προκαλούνται από το στρες’’.
Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι το Panax ginseng δεν αλλάζει άμεσα τα επίπεδα κορτιζόλης, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα,
αλλά επηρεάζει διάφορα άλλα συστήματα απόκρισης στο στρες, όπως το μπλοκάρισμα της δράσης της ACTH στα επινεφρίδια (μια ορμόνη που διεγείρει την παραγωγή των γλυκοκορτικοειδών στεροειδών ορμονών).
Ιερός βασιλικός (Ocimum tenuiflorum)
Ο ιερός βασιλικός είναι γνωστός στην Ινδία ως ένα ισχυρό συμπλήρωμα κατά της γήρανσης.
Τα οφέλη του ιερού βασιλικού αποτελούν από καιρό αναπόσπαστο μέρος της ιατρικής της Αγιουρβέδα για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού καταστάσεων όπως:
- λοιμώξεις
- δερματικές παθήσεις
- ηπατικές διαταραχές
- κοινό κρυολόγημα και βήχας
- ελονοσία
- αντίδοτο για δάγκωμα φιδιού και τσίμπημα σκορπιού.
Τα τελευταία χρόνια, ερευνητές σε όλο τον κόσμο έχουν διερευνήσει την επίδραση του ιερού βασιλικού στον οργανισμό.
Συγκεκριμένα, έχουν διεξαχθεί πολλαπλές μελέτες για την παρατήρηση των ανοσοτροποποιητικών επιδράσεων και της δράσης κατά του στρες.
Μια μελέτη εξέτασε τα οφέλη που πιστεύεται ότι έχει ο ιερός βασιλικός για τη βελτίωση της γνωστικής ικανότητας.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι χρόνοι αντίδρασης και τα ποσοστά σφαλμάτων βελτιώθηκαν σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.
Ένας λόγος που ο ιερός βασιλικός μπορεί να είναι αποτελεσματικός στη βελτίωση της απόκρισης στο στρες είναι η παρουσία τριών φυτοχημικών ενώσεων.
Τις οκιμυμοσίδες Α και Β που έχουν αναγνωριστεί ως ενώσεις κατά του στρες.
Αυτές οι δυο φυτοχημικές ενώσεις μπορούν να μειώσουν:
- την κορτικοστερόνη του αίματος (άλλη ορμόνη του στρες)
- δημιουργήσουν θετικές αλλοιώσεις στο σύστημα νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου
Η τρίτη, 4-αλλυλ-1-Ο-βήτα-D-γλυκοπυρονοσυλ-2-υδροξυβενζόλιο είναι ικανή να μειώσει τις παραμέτρους του στρες σε εργαστηριακές μελέτες.
Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι ο ιερός βασιλικός μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επανεμφάνισης των πληγών,
που πιστεύεται ότι προκαλούνται από το στρες, καθώς και άλλων τύπων ελκών, όπως τα γαστρικά έλκη.
Εκτός από αυτά τα οφέλη που σχετίζονται με το άγχος, ο ιερός βασιλικός μπορεί να βοηθήσει:
- Χαμηλή πίεση αίματος
- Μείωση της δραστηριότητας των κρίσεων
- Καταπολέμηση βακτηρίων και μυκήτων
- Καταπολέμηση ιογενών λοιμώξεων
- Προστασία ήπατος
- Προάγει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- Μείωση της απόκρισης στον πόνο
Ασβαγκάντα
Οι επιδράσεις της ασβαγκάντα στην κορτιζόλη, την ανοχή στο στρες και τις εσωτερικές αντιδράσεις στο στρες έχουν μελετηθεί εδώ και δεκαετίες.
Το εκχύλισμα ρίζας ασβαγκάντα φαίνεται να σταματά την αύξηση της υπεροξείδωσης των λιπιδίων που προκαλείται από το στρες που προκαλείται από βακτήρια.
Η υπεροξείδωση των λιπιδίων είναι η διαδικασία με την οποία το οξειδωτικό στρες μπορεί τελικά να προκαλέσει κυτταρική βλάβη στα κύτταρα του αίματος.
Άλλες έρευνες υποστηρίζουν ότι η ασβαγκάντα μπορεί:
- να αποτρέψει τα γαστρικά έλκη που σχετίζονται με το στρες,
- αποτρέψει την αύξηση του βάρους των επινεφριδίων (σημάδι χρόνιου στρες)
- βοηθήσει στη σταθεροποίηση των επιπέδων κορτιζόλης
Ρίζα Αστραγάλου (Astragalus membranaceus)
Χρησιμοποιείται στην κινεζική ιατρική και είναι γνωστό ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και δυνητικά ρυθμίζει τις επιπτώσεις του στρες.
Μελέτες υποστηρίζουν ότι ο αστράγαλος είναι πλούσιος σε πολυσακχαρίτες, φλαβονοειδή ενώσεις, σαπωνίνες, αλκαλοειδή και άλλες προστατευτικές χημικές ουσίες.
Έχει τη δυνατότητα να θεραπεύσει διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων πολλών που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Έχει αποδειχθεί ότι υποστηρίζει τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος:
- την προώθηση του πολλαπλασιασμού των ανοσοκυττάρων
- τόνωση της απελευθέρωσης κυτοκινών
- επίδραση της έκκρισης ανοσοσφαιρίνης
- αγωγής των ανοσοποιητικών σημάτων.
Έχει επίσης θετικές επιδράσεις στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, καθώς και μείωση των λιπιδίων, αντι-ινωτική και αντιμικροβιακή δράση.
Ρίζα γλυκόριζας (Glycyrrhiza glabra)
Η ρίζα γλυκόριζας μπορεί να αυξήσει την ενέργεια και την αντοχή, να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να υποστηρίξει την υγεία του εντέρου.
Μπορεί να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα καλίου, επομένως η παραδοσιακή ρίζα γλυκόριζας συνιστάται συνήθως σε κύκλους 12 εβδομάδων,
αν και αυτό δεν ισχύει όταν παίρνετε γλυκόριζα DGL, η οποία θεωρείται ασφαλής για μακροχρόνια χρήση.
Όσοι πάσχουν από υπέρταση θα πρέπει να σκεφτούν τη χρήση άλλων προσαρμογόνων.
Η λήψη συμπληρωμάτων με ρίζα γλυκόριζας βοήθησε στη ρύθμιση των επιπέδων ορμονών που σχετίζονται με το στρες, συμπεριλαμβανομένης της κορτιζόλης.
Ένα δυνητικό αποτέλεσμα αυτού είναι η παρατηρούμενη επίδραση αυτού του προσαρμογογόνου βοτάνου στην πρόληψη των ελκών.
Άλλα οφέλη της ρίζας γλυκόριζας περιλαμβάνουν τη δυνατότητα να βοηθήσει στη μείωση του λίπους και στη μείωση των ανδρογόνων ορμονών και τεστοστερόνης στις γυναίκες.
Ροδιόλα – (rhodiola rosea)
Η ροδιόλα ή χρυσή ρίζα, είναι ένα ισχυρό προσαρμογόνο που έχει βρεθεί στο επίκεντρο πολλών ερευνών.
Όπως και τα άλλα προσαρμογόνα, οι μελέτες υποστηρίζουν ότι η ροδιόλα παρέχει μια βιολογική άμυνα ενάντια στο στρες.
Μια ανθρώπινη δοκιμή εξέτασε τον αντίκτυπο της ροδιόλας σε άτομα που ‘’υποφέρουν από κόπωση που σχετίζεται με το άγχος’’.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η επανειλημμένη χορήγηση rhodiola rosea ‘’ασκεί μια ηρεμία που αυξάνει την πνευματική απόδοση,
ιδιαίτερα την ικανότητα συγκέντρωσης, και μειώνει την απόκριση της κορτιζόλης στο άγχος της αφύπνισης σε ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης’’.
Μια έρευνα αναφέρει ότι η χορήγηση σε άτομα με εκχύλισμα rhodiola rosea είχε ως αποτέλεσμα:
- μικρή μείωση της κορτιζόλης
- μια πολύ μεγάλη μείωση του οξειδωτικού στρες που προκαλείται από την ‘’έντονη μικρής διάρκειας σωματική άσκηση σε καθιστικά άτομα’’.
Αυτό το προσαρμογόνο βότανο λειτουργεί επίσης ως αντιοξειδωτικό σε εργαστηριακές και ζωικές έρευνες.
Μανιτάρια Cordycep
Τα Cordyceps, καθώς και τα μανιτάρια reishi, shiitake και maitake, είναι μύκητες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Αυτό σημαίνει ότι τα πλούσια σε θρεπτικά μανιτάρια έχουν όλα τα οφέλη των αντιοξειδωτικών τροφών.
Μπορεί να μην είναι προσαρμογόνα με την κλασική έννοια, αλλά το καθένα έχει προσαρμογόνες, αντικαρκινικές και ενισχυτικές ιδιότητες του ανοσοποιητικού.
Συγκεκριμένα, τα cordyceps έχουν παρατηρηθεί για τις επιπτώσεις τους στα επίπεδα κορτιζόλης και στο οξειδωτικό στρες.
Για παράδειγμα, μια δοκιμή του 2006 που περιελάβανε τη χρήση ενός συμπληρώματος Cordycep σε σκόνη βρήκε:
οι ενήλικες άνδρες που είχαν καθιστική ζωή είχαν καλύτερα ρυθμισμένα επίπεδα κορτιζόλης μετά από στρες που προκλήθηκε από την άσκηση και ότι το συμπλήρωμα είχε ιδιότητες κατά της κόπωσης.
Άλλες έρευνες αναφέρουν ότι τα μανιτάρια Cordycep βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης και τεστοστερόνης δίνοντάς ένα πλεονέκτημα προστασίας από το φυσιολογικό στρες.
Μούρα Schisandra (Schizandra Chinensis)
Τα μούρα schisandra έχουν αρκετές ιδιότητες και σύμφωνα με έρευνες μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της αντοχής και της πνευματικής απόδοσης.
Αυτό το μούρο έχει θεραπευτικές ιδιότητες που έχουν χρησιμοποιηθεί στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Είναι πιο γνωστό για την υποστήριξη των επινεφριδίων καθώς και της ηπατικής λειτουργίας.
Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην συγκέντρωση, τη μνήμη και την ψυχική ενέργεια, ενώ βελτιώνει την πέψη και υποστηρίζει την ορμονική ισορροπία.
Η έρευνα υποστηρίζει ότι τα μούρα schisandra δρουν επηρεάζοντας θετικά τα επίπεδα του μονοξειδίου του αζώτου και της κορτιζόλης που υπάρχουν στο αίμα και το σάλιο.
Κουρκουμάς (Curcuma Longa)
Η ρίζα του κουρκουμά είναι ένα φυτό που δεν χρησιμοποιείται μόνο ως γαστρονομικό μπαχαρικό, αλλά και ως φυσικό φάρμακο για τη μείωση της φλεγμονής και την τόνωση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Η κουρκουμίνη είναι το ενεργό συστατικό του κουρκουμά που ευθύνεται για τόσα πολλά από τα οφέλη του.
Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικό στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης,
λόγω του τρόπου με τον οποίο η κουρκουμίνη επηρεάζει τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών μέσω του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο.
Έχει επίσης αποδειχθεί ότι βοηθά στην αναστροφή της παθολογίας του αμυλοειδούς και της σχετικής νευροτοξικότητας,
που συμβάλλουν σε νευρολογικές ασθένειες που σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Επίσης οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της κουρκουμίνης φαίνεται να είναι αποτελεσματικές στην καταστολή των διεργασιών,
που συμβάλλουν στην παχυσαρκία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του πόνου που σχετίζεται με πληγές, εγκαύματα, αρθρίτιδα και νευροπάθεια.
Προσαρμογόνα βότανα είναι παραδείγματα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν θετικά την απόκριση κάποιου στο στρες.
Διαβάστε επίσης: Χρόνιο στρες – Η σύνδεση ορμονών και τροφές που βοηθούν
Δείτε επίσης: Are Adaptogens too Good to Be True? // SPARTAN HEALTH ep 002
