Ψυχή και σώμα
Ας χρησιμοποιήσουμε σαν παράδειγμα μια πολύ κοινή σωματική εκδήλωση, τον επιχείλιο έρπητα.
Όσοι ταλαιπωρούνται κατά καιρούς από αυτόν τον έρπητα, συνδέουν την εμφάνιση του με μια περίοδο στρες ή στενοχώριας.
Αυτό σημαίνει ότι η στεναχώρια ή το στρες μπορεί να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, οπότε ο ιός του επιχείλιου έρπητα, που έτσι και αλλιώς υπάρχει στον οργανισμό,
μπορεί να υπερνικήσει τις πεσμένες άμυνες του οργανισμού και να δημιουργήσει την αποικία του στα χείλη.
Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για:
- το σφίξιμο στο στομάχι όταν φοβάμαι
- για την αρτηριακή πίεση που ανεβαίνει όταν θυμώνω
- για τον αιφνίδιο θάνατο από καρδιακή ανακοπή ενός ανθρώπου που παρακολουθεί με αγωνία το ματς της ομάδας του στο γήπεδο.
Πως γίνεται λοιπόν τα συναισθήματα μας να έχουν τέτοια επίδραση στις σωματικές λειτουργίες;
Η ερώτηση δεν έχει απάντηση για όσους αντιλαμβάνονται το σώμα και την ψυχή σαν δυο ξεχωριστούς κόσμους.
Αν όμως καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα που μας έχουν εντυπωθεί από τον πολιτισμό μας,
τότε θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ότι η ψυχή μας δεν είναι κάτι άυλο και ότι εμπεριέχεται σε καθετί σωματικό.
Το σώμα και η ψυχή αποτελούν ένα όλον, το σώμα έχει ψυχή και η ψυχή έχει σώμα.
Το κάθε συναίσθημα διαποτίζει όλο μου τον οργανισμό, όταν στεναχωριέμαι, στεναχωριέται και το τελευταίο μου κύτταρο.
Αλλά και αντίστροφα, όταν και το τελευταίο μου κύτταρο πάσχει, αυτό μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μου κατάσταση.
Μια μικρή φλεγμονή στο δέρμα ή στο δόντι μπορεί να προκαλεί έναν πόνο που θα μου χαλάσει τη διάθεση.
Ο εγκέφαλος είναι το επιτελικό κέντρο στην επεξεργασία των πληροφοριών που έρχονται συνεχώς από το εξωτερικό περιβάλλον και μέσα από το σώμα μας.
Βρίσκεται σε μια συνεχή αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση με όλες τις περιοχές, με όλα τα κύτταρα του σώματος.
Το βασικό του έργο είναι η ρύθμιση, η μάλλον η ενορχήστρωση, των λειτουργιών του οργανισμού.
Το αποτέλεσμα της δουλειάς του είναι αξιοθαύμαστο.
Ας πάρουμε για παράδειγμα μια απλή και συνηθισμένη δράση, το περπάτημα.
Μας φαίνεται τόσο αυτονόητος όλος ο συντονισμός των άκρων μας, των εκατοντάδων μυών που συνεργάζονται αρμονικά,
των αισθήσεων που συμμετέχουν και στέλνουν πληροφορίες για την επιλογή, κάθε στιγμή, της θέσης ισορροπίας, της πορείας και της ταχύτητας.
Όμως δεν ξέραμε πάντα να περπατάμε.
Μάθαμε να περπατάμε με τη βοήθεια και την ενθάρρυνση των μεγαλύτερων ανθρώπων του περιβάλλοντος μας,
στην αρχή με μεγάλη δυσκολία, διστακτικά, χωρίς έλεγχο της ισορροπίας, χωρίς καλά καλά να γνωρίζουμε πότε και πώς θα κινητοποιούμε ένα πόδι μετά το άλλο.
Παρόλα αυτά, στη συνέχεια καταφέραμε να περπατάμε, και μάλιστα με έναν αυτόματο τρόπο, χωρίς να χρειάζεται κάθε φορά να κοντοστεκόμαστε για να αποφασίσουμε πώς θα συνεχίσουμε.
Με τον ίδιο τρόπο μιλάμε, κολυμπάμε, γράφουμε, διαβάζουμε, κάνουμε ποδήλατο, οδηγούμε αυτοκίνητο και αποκτούμε διαρκώς νέες δεξιότητες που χαρακτηρίζονται από αυτοματοποιημένες κινήσεις.
Πώς τα καταφέρνουμε όλα αυτά;
Η απλή απάντηση είναι ότι μαθαίνουμε.
Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούμε μνήμες που λειτουργούν συνεχώς, ενώ παράλληλα εμπλουτίζονται και συνεργάζονται.
Όμως που είναι καταχωρημένες όλες αυτές οι μνήμες, πως είναι δυνατό να υπάρχουν και να λειτουργούν ενώ δεν μπορούμε να τις ανακαλέσουμε;
Υποθέτουμε ότι είναι καταχωρημένες στους υποδοχείς των συνάψεων,
ανάμεσα σε εκατό δισεκατομμύρια νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος (δηλαδή του εγκεφάλου) και εκατομμύρια νευρώνες του περιφερικού νευρικού συστήματος.
Πριν συνεχίσουμε χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι οι συνάψεις είναι τα σημεία συνάντησης δυο νεύρων.
Για να μεταφερθεί ένα ερέθισμα που διατρέχει που διατρέχει έναν νευρώνα σε έναν άλλο νευρώνα, θα πρέπει υποχρεωτικά να περάσει από τη σύναψη τους.
Σε εκείνο το σημείο το ερέθισμα μεταφέρεται με χημικό τρόπο από τους υποδοχείς του προηγούμενου νευρώνα στους υποδοχείς του επόμενου νευρώνα με τη βοήθεια μια ουσίας που ονομάζεται νευροδιαβιβαστής.
Όμως έχει ήδη αναφερθεί, υπάρχουν μερικές δεκάδες νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο,
ο καθένας από τους οποίους δρα σε συγκεκριμένες περιοχές και σχετίζεται με ειδικές λειτουργίες του εγκεφάλου.
Ο αριθμός αυτών των συνάψεων είναι τεράστιος, αν αναλογιστούμε ότι καθένας από αυτούς τους νευρώνες συνάπτεται με περίπου δέκα χιλιάδες άλλους νευρώνες.
Είναι εντυπωσιακό, αν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχουν και λειτουργούν πάνω από ένα τετράκις εκατομμύριο συνάψεις στον εγκέφαλο,
σε ένα όργανο που ζυγίζει μόλις 1200 γραμμάρια και παρόλα αυτά καταναλώνει τρεις φορές περισσότερο οξυγόνο από ολόκληρο το μυϊκό σύστημα του οργανισμού.
Τόση είναι η ένταση της δουλειάς του!
Ανάλογα με τη συμπεριφορά των υποδοχέων που βρίσκονται στις συνάψεις, δημιουργείται ένα τεράστιο νευρωνικό οδικό δίκτυο πληροφοριών και εντολών μέσα στον οργανισμό μας που αποτελείται από κεντρικές λεωφόρους, επαρχιακούς δρόμους, ακόμη και μικρά μονοπάτια.
Το αποτέλεσμα είναι ότι σε κάθε ερέθισμα, εξωτερικό ή εσωτερικό, ο οργανισμός δίνει μια απάντηση επιλέγοντας μια συμπεριφορά, και με αυτόν τον τρόπο δηλώνεται και η ανάκληση της μνήμης.
Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’Πανικός – Η μεγάλη εξέγερση ανάμεσα μας’’, Εκδόσεις Πατάκη, σελ. 47 – 50.
Διαβάστε επίσης: Πρόσεχε τι λες! Το σώμα σου σε ακούει…
Δείτε επίσης: Η Ψυχή και το Σώμα | On Body And Soul – Official GR trailer
