Το ανοσοποιητικό σύστημα των πνευμόνων
Αν και είναι διασκεδαστικό να τα φανταζόμαστε έτσι, τα πνευμόνια σας δεν είναι μεγάλα μπαλόνια,
αλλά περισσότερο μοιάζουν με πυκνά σφουγγάρια, με αμέτρητες γωνιές και σχισμές.
Τα μέρη των πνευμόνων σας που έχουν να κάνουν με την αναπνοή έχουν τεράστια επιφάνεια, που ξεπερνά τα 120 τετραγωνικά μέτρα,
δηλαδή το εξηκονταπλάσιο της επιφάνειας του δέρματος σας.
Ο τεράστιος αυτός χώρος επικοινωνεί συνεχώς με το περιβάλλον ενώ εσείς εισπνέεται περίπου 9000 λίτρα αέρα κάθε μέρα.
Κατά συνέπεια, οι πνεύμονες είναι ένα από τα πιο εκτεθειμένα σημεία του σώματος σας.
Κάθε φορά που εισπνέεται, ρουφάτε περίπου μισό λίτρο αέρα, αποτελούμενο όχι μόνο από το οξυγόνο που χρειάζεστε,
αλλά και από μερικά άλλα αέρια, που το σώμα σας δεν χρειάζεται, και αμέτρητα σωματίδια.
Το τι ακριβώς εισπνέεται, και σε ποιες ποσότητες, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το που βρίσκεστε στον πλανήτη.
Αν βρίσκεστε στο κρύο της Ανταρκτικής, ο αέρας θα είναι όσο πιο φρέσκος γίνεται και θα αποτελείται κυρίως από καθαρή ατμόσφαιρα.
Αν περπατάτε στους πολύβουους δρόμους μιας πόλης, ο αέρας θα αποτελείται από ένα μείγμα τοξικών αερίων από τις εξατμίσεις,
σωματίδια κάθε είδους από τα αυτοκίνητα και άλλα επικίνδυνα συστατικά, όπως είναι ο αμίαντος και τα τρίμματα από τα λάστιχα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα των πνευμόνων
Πέρα από την τεχνητή αυτή ρύπανση, ο αέρας μπορεί να περιέχει ένα μεγάλο αριθμό αλλεργιογόνων, όπως γύρη από διάφορα φυτά ή σκόνη από τα σπίτια μας, εμπλουτισμένη με τα περιττώματα των ακάρεων.
Βακτήρια, ιοί και σπόροι μυκήτων μπορεί να βρίσκονται πάνω στην επιφάνεια αυτών των σωματιδίων ή σε σταγονίδια νερού,
ή απλώς να αιωρούνται μόνοι τους, ψάχνοντας για τη νέα τους κατοικία.
Επομένως, τα κύτταρα που απαρτίζουν τα πνευμόνια σας αντιμετωπίζουν συνεχώς επιθέσεις από τοξικά χημικά, σωματίδια και μικροοργανισμούς.
Ενώ σε άλλες περιοχές του σώματος το ανοσοποιητικό σύστημα θα αντιδρούσε βίαια αν είχε να αντιμετωπίσει ένα τόσο επικίνδυνο μείγμα εχθρών,
προκαλώντας ζημιές στους ιστούς χωρίς να το πολυσκεφτεί, κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ επικίνδυνο στα πνευμόνια.
Ότι και να κάνετε, η παύση της αναπνοής δεν αποτελεί επιλογή.
Το ανοσοποιητικό σύστημα οφείλει επομένως να είναι πιο προσεκτικό εδώ, και λιγότερο βίαιο.
Χρειάστηκε να αναπτυχθεί ένα ισορροπημένο σύστημα στα πνευμόνια σας, που είναι σε θέση να αποκρούει εισβολείς και να φιλτράρει τη ρύπανση, επιτρέποντας παράλληλα την ανταλλαγή αερίων.
Οι άμυνες του αναπνευστικού σας συστήματος ξεκινούν από τη μύτη, με ένα αρκετά μεγάλο φίλτρο από τρίχες,
όχι ιδιαίτερα χρήσιμο ενάντια σε μικροσκοπικά πραγματάκια, αλλά ικανό να εμποδίσει την είσοδο στα πιο ογκώδη, όπως είναι κάποια σωματίδια σκόνης και η γύρη, για παράδειγμα.
Επιπλέον, όπως σε κάθε βλεννώδες περιβάλλον, υπάρχει η βλέννα που καλύπτει τις επιφάνειες και μπορεί να αποβληθεί βίαια από το αναπνευστικό σύστημα μέσω των φτερνισμάτων.
Η βλέννα κινείται συνεχώς, είτε προς τα έξω είτε με την κατάποση.
Στα βαθύτερα σημεία των πνευμόνων, οι μηχανισμοί αυτοί δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι, επειδή οι κυψελίδες, μικροσκοπικοί σάκοι που γεμίζουν με αέρα,
δεν πρέπει να είναι καλυμμένες από τη βλέννα, καθώς σε τέτοια περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να αναπνεύσουμε.
Επομένως, στα βαθύτερα και πιο τρωτά σημεία των πνευμόνων σας, υπάρχει κυριολεκτικά μόνο μια στρώση επιθηλίων κυττάρων ανάμεσα στο μέσα και το έξω, και τίποτε άλλο.
Πρόκειται για τον ορισμό της εκτεθειμένης περιοχής, τον τέλειο στόχο για πολλών ειδών παθογόνα.
Για να διατηρείται η περιοχή αυτή ασφαλής, υπάρχει εδώ τοποθετημένος ένας πολύ ξεχωριστός τύπος μακροφάγου: το κυψελιδικό μακροφάγο.
Το κύριο καθήκον του είναι να περιπολεί στην επιφάνεια των πνευμόνων σας και να μαζεύει τα σκουπίδια.
Τα περισσότερα τρίμματα και άλλα επικίνδυνα συστατικά κολλούν πάνω στη βλέννα του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, αλλά μερικά από αυτά φτάνουν και στα βαθύτερα σημεία.
Τα κυψελιδικά μακροφάγα φημίζονται για την ψυχραιμία τους.
Είναι πολύ πιο δύσκολο να τα προκαλέσει και να τα ενεργοποιήσει κανείς σε σύγκριση με τους ξαδέρφους τους στο δέρμα σας.
Στους αεραγωγούς, ρυθμίζουν τη συμπεριφορά άλλων κυττάρων του ανοσοποιητικού, όπως τα ουδετερόφιλα, και τα κάνουν λιγότερα επιθετικά.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι μετριάζουν κάθε είδους φλεγμονής.
Και αυτό επειδή το ένα πράγμα που δεν θέλετε στα πνευμόνια σας είναι τα υγρά.
Υπάρχουν ενδείξεις πως οι πνεύμονες σας διαθέτουν μικροβίωμα (δηλαδή ένα σύνολο εγκατεστημένων μιλροβίων),
η τουλάχιστον ένα είδος εφήμερης κοινότητας από οργανισμούς που ζουν εκεί και η παρουσία τους γίνεται ανεκτή.
Σε αντίθεση όμως με το μικροβίωμα του εντέρου, γνωρίζουμε ακόμη ελάχιστα γύρω από το μικροβίωμα των πνευμόνων.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό.
Κατά αρχάς, στον μικροσκοπικό κόσμο η εισπνοή αέρα ισοδυναμεί με τυφώνα που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά,
οπότε είναι πολύ δυσκολότερο να εγκατασταθούν εδώ μικρόβια από ότι στο έντερο.
Δεύτερον, υπάρχουν πολύ λιγότεροι διαθέσιμοι ελεύθεροι πόροι και τα φιλικά βακτήρια δυσκολεύονται να επιζήσουν.
Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα που μας εμποδίζει να μάθουμε περισσότερα είναι η δυσκολία στη συλλογή δειγμάτων,
από το μικροβίωμα που βρίσκεται εγκατεστημένο βαθιά στα πνευμόνια.
Το ανοσοποιητικό σύστημα των πνευμόνων
Εδώ μπορείτε να εκτιμήσετε πόσο εύκολο είναι να συλλέξουμε δείγματα από το έντερο:
είναι ένας μακρύς, πλατύς σωλήνας, ο οποίος αποβάλλει καθημερινά δείγματα από το καθετί που βρίσκεται μέσα σας.
Ο πνεύμονας σας δεν είναι καθόλου συνεργάσιμος από αυτή την άποψη, και είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε δείγματα από τα βαθύτερα σημεία του χωρίς να τον μολύνουμε κατά την έξοδο.
Υπάρχουν, επομένως, πολλά που δεν ξέρουμε ακόμη για το μικροβίωμα αυτό και τις αλληλεπιδράσεις του με τους πνεύμονες.
Αυτό που πάντως ξέρουμε σίγουρα είναι πως πολλοί από τους πιο συνήθεις και επικίνδυνους παθογόνους ιούς που προσβάλλουν τους ανθρώπους χρησιμοποιούν ως σημείο διείσδυσης το αναπνευστικό μας σύστημα.
Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’Ανοσοποιητικό’’, Philipp Dettmer
Διαβάστε επίσης: Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού μας με Φυσικές Μεθόδους
