Η κουρτουνιά ή ρικίνος ο κοινός (Ricinus Communis) είναι ένα ιθαγενές φυτό της Ασίας και Αφρικής.
Είναι αειθαλές ποώδες θάμνος, με ύψος μέχρι 12 μέτρα και πλάτος 5 μέτρα.
Τα φύλλα της είναι μεγάλα, λοβωτά με οδοντωτές άκρες και μακριούς μίσχους, με χρώμα ιώδες ή κοκκινοπράσινο.
Τα άνθη της είναι μικρά με χρώμα κιτρινοπράσινο.
Κατά τα αρχαία χρόνια είχε μεταφερθεί και εγκλιματισθεί σε μερικές παραμεσόγειες χώρες και σε ελληνικά νησιά.
Στην Κύπρο απαντάται ως αυτοφυές στις άκρες των δρόμων, οικοπέδων, τόπους ρίψεως μπαζών και σκουπιδιών.
Την κουρτουνιά μπορούμε να την βρούμε και ως ρετσινολαδιά, ρικίνο, κρότωνας και κίκι.
Τα σπέρματα της κουρτουνιάς μοιάζουν στο σχήμα με τον κρότωνα, παράσιτο των σκύλων, γνωστόν στην Κύπρο ως τσιβίτζιν.
Για αυτό το αρχαίο όνομα του φυτού ήταν κρότων, από αυτό προέρχεται και η κυπριακή ονομασία του φυτού κροτωνιά ή κουρτουνιά.
Πρέπει να έχετε ακούσει στα Κυπριακά την φράση ‘’Θα σου κάνω τσάι κουρτουνιά’’ ή στην Ελλάδα χρησιμοποιούν τη φράση ‘’τσάι της πεθεράς’’.
Τι σημαίνει άραγε;;
Ιστορία Κουρτουνιάς
Ήδη από την αρχαιότητα η κουρτουνιά ήταν ευρέως γνωστή για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στην αρχαία Αίγυπτο, καθώς χρησιμοποιούσαν το έλαιο που παραγόταν από τους σπόρους των καρπών της, για φωτισμό και για παρασκευή αλοιφών.
Η θεραπευτική και φαρμακευτική χρήση της κουρτουνιάς εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι και σήμερα.
Ήταν γνωστή στους αρχαίους Αιγυπτίους και κουκούτσια της έχουν αποκαλυφθεί σε τάφους (2000 π.Χ.).
Η κουρτουνιά χρησιμοποιείται ως καθαρτικό, ενώ τα φύλλα της μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μαλακτικά για το κρυολόγημα και τους εσωτερικούς πόνους.
Το ρετσινόλαδο (γνωστό και ως καστορέλαιο),το οποίο παράγεται με την έκθλιψη των κουκουτσιών, μαζί με τα παράγωγα του χρησιμοποιούνται στην χημική βιομηχανία για την παραγωγή σαπουνιών, βερνικιών, χρωστικών ουσιών, υδραυλικών και υγρών φρένων.
Πέρα από τις φαρμακευτικές ιδιότητες του συγκεκριμένου φυτού αξίζει να σημειωθεί η τοξικότητα του, ιδίως των ωμών σπερμάτων του, που περιέχουν μια ισχυρή τοξική πρωτεΐνη, γνωστή ως ρικίνη.
Αποτελεί ένα από τα πιο τοξικά φυτά στον κόσμο και είναι γνωστό ότι 3 μέχρι 10 ωμά σπέρματα κουρτουνιάς είναι αρκετά για να επιφέρουν το θάνατο.
Η υποχρεωτική κατάποση του ρετσινόλαδου είχε χρησιμοποιηθεί και ως βασανιστήριο σε δικτατορικά καθεστώτα.
Συγκεκριμένα κατά το καθεστώς του Μουσολίνι, οι αντιφρονούντες υποχρεώνονταν να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες ρετσινόλαδου, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν έντονη διάρροια και αφυδάτωση, ώστε κάποιοι από αυτούς να οδηγηθούν στο θάνατο.
Το βασανιστήριο του ρετσινόλαδου εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τη δικτατορία Μεταξά, το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου, καθώς και από τους Εγγλέζους στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Σήμερα εξαιτίας των φαρμακευτικών και των καθαρτικών ιδιοτήτων της κουρτουνιάς,
συνηθίζεται στην Κύπρο να προσφέρεται για την παρασκευή τσαγιού από τους νικητές των εκλογών ή των ομάδων προς τους ηττημένους.
Από εδώ παρέμεινε και η φράση ‘’Θα σου κάνω τσάι κουρτουνιάς’’.
Στη Φασιστική Ιταλία το καθεστώς του Μπενίτο Μουσσολίνη χρησιμοποίησε την υποχρεωτική κατάποση ρετσινόλαδου ως μέσου πολιτικής τρομοκρατίας.
Οι αντιφρονούντες υποχρεώνονταν να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες ρετσινόλαδου από τους παρακρατικούς Μελανωχίτες.
Τα θύματα αυτού του βασανιστηρίου παρουσίαζαν έντονη διάρροια και αφυδάτωση, που συχνά οδηγούσαν στο θάνατο.
Συστατικά Κουρτουνιάς
Το ρετσινόλαδο αποτελείται από μείγμα γλυκεριδίων, λιπαρών οξέων, κυριώτερο από τα οποία είναι το ρικινελαϊκό οξύ, διυδροξυοτεαρικό οξύ, λινολεϊκό οξύ και κεκορεσμένα οξέα.
Άλλα συστατικά του ρετσινόλαδου είναι το αλκαλοειδές ρικινίνη, η βιταμίνη Ε και άλλα.
Χρήσεις Κουρτουνιάς
Λειτουργεί ως καθαρτικό για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας
Το καστορέλαιο λειτουργεί σαν ένα φυσικό, ήπιο διεγερτικό καθαρτικό όταν λαμβάνεται από το στόμα.
Μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας, να μειώσει την καταπόνηση κατά την αφόδευση και να ενισχύσει την αίσθηση της πλήρους εκκένωσης μετά από μια κίνηση του εντέρου.
Το δραστικό συστατικό του, το ρικινελαϊκό οξύ, απελευθερώνεται στο έντερο, όπου βοηθά στη διαδικασία της πέψης,
στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και στον καθαρισμό του συστήματος.
Αυξάνει την κίνηση των μυών που σπρώχνουν υλικό μέσα από τα έντερα, βοηθώντας στην κίνηση του εντέρου.
Μειώνει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας
Το καστορέλαιο χρησιμοποιείται συχνά ως φυσική θεραπεία για τον πόνο της αρθρίτιδας, το πρήξιμο των αρθρώσεων και τη φλεγμονή.
Έχει φυσικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που το καθιστούν ιδανικό λάδι μασάζ που μπορεί να εφαρμοστεί σε πονεμένες αρθρώσεις, μύες ή ιστούς.
Μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ακόμη ότι η τοπική εφαρμογή του ρικινελαϊκού οξέος (το κύριο συστατικό του καστορέλαιου),
ασκεί αξιοσημείωτα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα.
Μια τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, συγκριτική κλινική μελέτη εξέτασε τις επιδράσεις των καψουλών καστορέλαιου στα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος.
Συνολικά, διαπίστωσαν ότι το καστορέλαιο λειτούργησε εξίσου καλά με τη συμβατική θεραπεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως:
‘’αποτελεσματική θεραπεία στην πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα γόνατος’’.
Βοηθά το ξηρό, ερεθισμένο δέρμα
Ως φυσικός αντιβακτηριακός παράγοντας, το καστορέλαιο λειτουργεί παρόμοια με το έλαιο καρύδας για την ενίσχυση της υγείας του δέρματος.
Κάνει επίσης μια εξαιρετική γενική ενυδάτωση του δέρματος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιφλεγμονώδη θεραπεία.
Αν θέλετε να απαλλαγείτε από την ακμή για πάντα, πρέπει να φτάσετε στην πηγή του προβλήματος.
Το καστορέλαιο είναι μια εξαιρετική φυσική θεραπεία για την ακμή.
Καθώς διεισδύει βαθιά στο δέρμα, καταπολεμά την υπερανάπτυξη βακτηρίων που μπορεί να φράξουν τους πόρους, ενώ μαλακώνει και ενυδατώνει το ερεθισμένο δέρμα ταυτόχρονα.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτό το έλαιο κουρτουνιάς έχει αποδειχθεί ότι καταπολεμά τον Staphylococcus aureus, ο οποίος συνδέεται με την ανάπτυξη ακμής.
Διαβάστε επίσης: Πασιφλόρα ή λουλούδι του πάθους για εξάψεις, κατάθλιψη και καλύτερο ύπνο
Δείτε επίσης: Ricinus communis – castor bean
